YAZAN: Aynur YURTSEVEN
Emine Semiye, 1864 yılında, Adviye Rabia Hanım ve Osmanlı’nın ünlü tarihçisi Ahmet Refik Paşa’nın üçüncü çocuğu olarak dünyaya gelir. Kendisi gibi kadın hareketinin öncülerinden olan ablası edebiyatçı Fatma Aliye Hanım’la birlikte ilk eğitimini kendi konaklarında alır. Daha sonra Fransa ve İsviçre’de psikoloji ve sosyoloji dersleri alarak eğitimini devam ettirir. Yurt dışında eğitim alan ilk Osmanlı kadınlarından biri olur.
1896 yılında Selanik’te bulunduğu sırada, ‘Mütâlaa Gazetesi’nde başyazarlık yapar. Aynı zamanda ‘Asır’, daha sonra adı ‘Yeni Asır’ olan gazetesi için de yazılar yazar. Yazıları, kadınlara pozitif ilimler konusunda öğretici bilgiler içerir. Osmanlı siyasetinde yalnızca kalemiyle değil, fiili mücadelesiyle var olur. Osmanlı’daki aydınlar, Sultan Abdülhamit’in yönetimine karşı hürriyet mücadelesi vermeye başladıklarında, Emine Semiye Hanım da bu mücadeleye yasaklı dergi ve gazetelerin dağıtılması, İttihatçı üyeler arasındaki haberleşme ağının sağlanması gibi konularda destek verir.
Meşrutiyetin ilanından sonra bazı beklentilerin yerine getirilmediğini görünce, hayal kırıklığına uğrar. İktidar kadrosunun yaptığı yanlışlıkları sert bir dille eleştirir.
31 Mart İsyanı 1909 sırasında mebusundan aydınına kadar herkes köşesine sinip gelişmelere göre hareket etmeyi uygun bulurken o, yazılarında isyanı ve tertipçilerini sert bir dille eleştirmekten vazgeçmez.
Balkan Harbi sırasında, Şişli Etfal Hastanesinde gönüllü hemşirelik yapar. O sırada muhalefet ve iktidar arasındaki çatışma alevlenince, can güvenliği tehlikeye girer ve Paris’e gider.
‘Sefalet, Muallime, Gayya Kuyusu, Mükafat-ı İlahiye’ bilinen romanlarıdır. Edebiyatı, toplumu eğitip değiştirmek, dönüştürmek için araç olarak kullanır.
Emine Semiye, savaşta ölen askerlerin ailelerine ve muhtaç kadınlara yardım etmek amacıyla Şefkat-i Nisvan Derneğini Selanik’te kurar. Dernekte bulunduğu dönem kadınların eğitim almaları, iyi eş, iyi anne olmalarını toplumsal bir gereklilik olarak ele alırken, kadınların erkeklerle eşit hak ve özgürlüklere kavuşmaları için bunların yeterli olmadığını savunur. Kadınların çalışma hayatında nitelikli iş için gerekli eğitimi ve mesleki yetkinliği kazanmalarını, böylece kocaları karşısında ekonomik hürriyete sahip olmalarını ister. Kadınların erkeklerle eşit haklara sahip olmaları gerektiğini sürekli yazar. Kadınla erkek arasındaki akıl ve muhakeme bakımından fark olduğunu ileri süren yazarları yerden yere vurur. Kadınların hukuki, ekonomik bağımsızlıklarının, tepeden inme reformlarla, erkek egemen sistemin sunduklarıyla değil; birlikte mücadele etmeleriyle mümkün olduğuna inanır.
Ablasıyla birlikte o dönem kimsenin dile getirmediği fikirleri savunur. Ataerkil sistemle savaşır.
Yüzyıllardır geldiğimiz noktaya baktığımızda, kazanılan, uğruna can verilen haklarımızın tekrar elimizden alınmasını izliyoruz. Kadın hakkı, insan hakkıdır. İnsanca yaşamak; kadın, erkek, çocuk, engelli, herkesin eşit haklar içinde yaşamasıdır.
Bu mücadele eşitliği yakalayana kadar hep sürsün.
12 Ocak 2023
Emine Semiye, 1864 yılında, Adviye Rabia Hanım ve Osmanlı’nın ünlü tarihçisi Ahmet Refik Paşa’nın üçüncü çocuğu olarak dünyaya gelir. Kendisi gibi kadın hareketinin öncülerinden olan ablası edebiyatçı Fatma Aliye Hanım’la birlikte ilk eğitimini kendi konaklarında alır. Daha sonra Fransa ve İsviçre’de psikoloji ve sosyoloji dersleri alarak eğitimini devam ettirir. Yurt dışında eğitim alan ilk Osmanlı kadınlarından biri olur.
1896 yılında Selanik’te bulunduğu sırada, ‘Mütâlaa Gazetesi’nde başyazarlık yapar. Aynı zamanda ‘Asır’, daha sonra adı ‘Yeni Asır’ olan gazetesi için de yazılar yazar. Yazıları, kadınlara pozitif ilimler konusunda öğretici bilgiler içerir. Osmanlı siyasetinde yalnızca kalemiyle değil, fiili mücadelesiyle var olur. Osmanlı’daki aydınlar, Sultan Abdülhamit’in yönetimine karşı hürriyet mücadelesi vermeye başladıklarında, Emine Semiye Hanım da bu mücadeleye yasaklı dergi ve gazetelerin dağıtılması, İttihatçı üyeler arasındaki haberleşme ağının sağlanması gibi konularda destek verir.
Meşrutiyetin ilanından sonra bazı beklentilerin yerine getirilmediğini görünce, hayal kırıklığına uğrar. İktidar kadrosunun yaptığı yanlışlıkları sert bir dille eleştirir.
31 Mart İsyanı 1909 sırasında mebusundan aydınına kadar herkes köşesine sinip gelişmelere göre hareket etmeyi uygun bulurken o, yazılarında isyanı ve tertipçilerini sert bir dille eleştirmekten vazgeçmez.
Balkan Harbi sırasında, Şişli Etfal Hastanesinde gönüllü hemşirelik yapar. O sırada muhalefet ve iktidar arasındaki çatışma alevlenince, can güvenliği tehlikeye girer ve Paris’e gider.
‘Sefalet, Muallime, Gayya Kuyusu, Mükafat-ı İlahiye’ bilinen romanlarıdır. Edebiyatı, toplumu eğitip değiştirmek, dönüştürmek için araç olarak kullanır.
Emine Semiye, savaşta ölen askerlerin ailelerine ve muhtaç kadınlara yardım etmek amacıyla Şefkat-i Nisvan Derneğini Selanik’te kurar. Dernekte bulunduğu dönem kadınların eğitim almaları, iyi eş, iyi anne olmalarını toplumsal bir gereklilik olarak ele alırken, kadınların erkeklerle eşit hak ve özgürlüklere kavuşmaları için bunların yeterli olmadığını savunur. Kadınların çalışma hayatında nitelikli iş için gerekli eğitimi ve mesleki yetkinliği kazanmalarını, böylece kocaları karşısında ekonomik hürriyete sahip olmalarını ister. Kadınların erkeklerle eşit haklara sahip olmaları gerektiğini sürekli yazar. Kadınla erkek arasındaki akıl ve muhakeme bakımından fark olduğunu ileri süren yazarları yerden yere vurur. Kadınların hukuki, ekonomik bağımsızlıklarının, tepeden inme reformlarla, erkek egemen sistemin sunduklarıyla değil; birlikte mücadele etmeleriyle mümkün olduğuna inanır.
Ablasıyla birlikte o dönem kimsenin dile getirmediği fikirleri savunur. Ataerkil sistemle savaşır.
Yüzyıllardır geldiğimiz noktaya baktığımızda, kazanılan, uğruna can verilen haklarımızın tekrar elimizden alınmasını izliyoruz. Kadın hakkı, insan hakkıdır. İnsanca yaşamak; kadın, erkek, çocuk, engelli, herkesin eşit haklar içinde yaşamasıdır.
Bu mücadele eşitliği yakalayana kadar hep sürsün.
12 Ocak 2023
Yorumlar
Bu yazı için yorum mevcut değil.
Dilerseniz Buradan yeni yorum gönderebilirsiniz.