YAZAN: Menekşe KOÇAK
Merhabalar, sizlere “Kağnı Kamyonu Yendi” yazı serisiyle engelli bireylerin sorunlarını bir kez de ben dile getirmiştim. Ancak çözüm için “Sorunu yaşayan, çözümü en iyi bilendir.” gerçeğinden hareketle bizlerin çok yetersiz olan mevcut sisteme alternatif sistemler geliştirmesi gerektiğine inanıyorum. Bu nedenle engelli sorunlarının çözümünü içeren alternatif sistem önerilerimi paylaşacağım yeni bir yazı dizisine başlıyorum. Sizlerden ricam, olumlu veya olumsuz geri dönüşler vererek farklı sistem arayışlarına katkı vermenizdir. Zira hepimiz sahada mevcut sistemin bizlerin sorunlarını çözmekten çok uzak olduğunu biliyoruz. Şimdi bize düşen alternatif sistemler geliştirerek pilot uygulamalar için ortam hazırlamaktır.
YEREL YÖNETİMLER ENGELLİ DESTEK SİSTEMİ 1
GİRİŞ
Ülkemizde engelli bireylere yönelik hizmetler, çoğu zaman ayrıştırıcı ve yetersiz kalmaktadır. Belediyelerin sınırlı kaynakları nedeniyle açılan birkaç engelli merkezi, binlerce engelli bireyin yalnızca çok küçük bir kısmına ulaşabilmektedir. Bu nedenle kapsayıcı, bütünleştirici ve sürdürülebilir yeni bir hizmet modeli ihtiyacı doğmuştur. İşte bu ihtiyaca cevap vermek üzere Engelli Destek Sistemi geliştirilmiş ve EDES olarak kısaltılmıştır.
MEVCUT DURUM VE SORUNLAR
Belediyelerin engelli bireylere yönelik hizmetlerinin Büyükşehir Belediyeleri Engelli Hizmetler Birimi Yönetmeliği’nde belirtilen amaç ve ilkeler doğrultusunda verilmesi gerekir.
“Bu Yönetmeliğin amacı; büyükşehir belediyesi ve mücavir alanları içerisinde yaşayan engellilerin, toplum hayatına katılımını kolaylaştıracak ve toplumsal fırsatlardan engelli olmayan diğer bireyler gibi eşit faydalanmalarını sağlamak üzere; büyükşehir belediyelerinde engellilerle ilgili bilgilendirme, bilinçlendirme, yönlendirme, danışmanlık, bakım, sosyal ve mesleki rehabilitasyon hizmetleri verecek olan engelli hizmet birimlerinin kuruluş, işleyiş ve görevleri ile bu birimde çalışan personelin, yetki, sorumluluk ve görevlerine ilişkin usul ve esaslarını düzenlemektir.”
Görüldüğü gibi Yönetmelik, engellileri toplumsal hayata katmak için geliştirilmiştir. Ancak sahada; engelli bireyleri ayrıştırmaya dayalı hizmet anlayışı vardır. Bu nedenle çok sayıda engelli lokali, mola evi ve bakımevinin yapılmasına ihtiyaç vardır.
Yüzlerce personel yetiştirilmesi ve istihdam edilmesi gerekir.
Ayrıştırarak hizmet vermek çok maliyetli olduğu için belediyeler, engelli bireylerin %1 ‘ine bile tam anlamıyla ulaşamaz.
Belediyelerin desteğine dezavantajlı grupların tümünün ihtiyacı var. Bu dezavantajlı gruplar içinde en maliyetli grup engelli bireylerdir; çünkü eğitimleri ve bakımları ömür boyu sürer.
ÜLKEMİZDE ENGELLİ BİREY SAYISI
Ülkemizde belediyeler, sınırları içinde yaşayan engelli bireylerin sayısı ve ihtiyaçlarıyla ilgili verilere sahip değildir. Hizmetlerini bireysel başvurular ve STK'ların talebi doğrultusunda planlamaktadır.
TÜIK’in 2021 yılında tahmine dayalı saha araştırmasında, ülkemizde 5.841 180 engelli birey olduğu belirtilmiştir. Nisan 2023 yılına ait Ulusal Veri Sisteminde ise 2.511.950 bireyin kaydı vardır. Bu veriler bize engelli bireylerin yarıdan fazlasının Ulusal Veri Sisteminde kayıtlı olmadığını göstermektedir.
Ülkemizde genellikle engelli bireylerin bakımını yakınları üstlenmektedir. Yerel yönetimler de devlette aile kaybı sonrasında engelli bireylerin sorumluluğunu almak zorunda kalacaktır.
Ayrıca 1975’de 5000‘de 1 çocukta görülen otizm tanılı birey sayısının; 2025‘de 31 çocuktan 1‘inde görülmesi hizmet bekleyen engelli bireylerin hızla artacağını gösterir.
EDES’İN TEMEL ÖZELLİĞİ
Türkiye genelinde ayrı merkezlerde hizmet alan engelli bireyler, toplumdan tecrit edilir. EDES’in, temel hedefi engelli bireyi toplumla bütünleştirmek için kapsayıcı uygulamaları hayata geçirmektir.
EDES’de belediyelere ait tüm sosyal tesislerde, Engelli Destek Birimi rehber personelleri, engelli bireylerin diğer insanlarla birlikte hizmet alması için rehberlik eder ve gerekli tedbirleri alır. Yoğun davranış sorunları olan bireyleri, Engelli Tedavi ve Rehabilitasyon Merkezlerine yönlendirerek rehabilitasyonunu sağlar.
EDES’in YAPISAL ÖZELLİĞİ
Engelli Destek Sistemini kurmak için belediyelerin engelliler şubesinde üç yeni birim oluşturulur ve pilot uygulamalar ile sistem test edilerek yaygınlaştırılır.
1.Engelli Veri Birimi
2. Engelli Destek Birimleri
3.Engelli Tedavi ve Rehabilitasyon Birimi
1.ENGELLI VERİ BİRİMİ
Mevcut sistemde belediyelerde, engelli bireylere verilen hizmetle ilgili genellikle geri dönüş alınmaz, hizmetin kalitesi ölçülmez; EDES’de ise engelli bireylerle ilgili veri tabanı oluşturmak için Engelli Veri Birimi kurulur. Bu birimde, engelli bireylerin takibi yapılır ve geri dönütlerle sistem yenilenmeye açık biçimde yapılandırılır.
Mesela EDES’de sosyal tesislerde verilecek rehabilitasyon hizmetlerinin planlanması için;
●Toplumun engelli bireye bakış açısını EDES uygulamasından önce ve sonra ölçen anketler,
●Engel gruplarına göre hazırlanan kurumun hizmet kalitesini ölçen anketler,
●Engelli bireylerin özel ihtiyaçlarını tespit eden anketler,
●Kurumdan yararlanan engelli bireylerin takibini yapan formlar,
●Sosyal uyumunu ölçen anketler......hazırlanır.
Bu anketler doğrultusunda hizmet planlaması yapılır, eksiklikler giderilir. Başarılı uygulamalar yaygınlaştırılır.
Belediye sınırları içinde yaşayan engelli bireyler, sosyal ve ekonomik durumları, ihtiyaçları belirlenerek hizmet haritası oluşturur.
Teknolojinin olanaklarından yararlanarak engelli bireyin karşılaşabileceğiniz olası riskleri, diğer insanların verebileceği sert tepkileri hesaba katarak eylem planları için veri toplar.
ENGELLI DESTEK BİRİMİ
EDES‘de hedef, sadece engellilere hizmet veren kurumların sayısını en aza indirmek ve belediyenin tüm tesislerinden engelli bireylerin hizmet alacağı bir yapı kurmaktır. Bunun için Engelli Destek Birimi kurulmuştur.
Engelli Destek Biriminin görevleri;
●Belediye personellerine hizmet içi eğitim vermek,
●Engellilere yönelik kapsayıcı projeleri hayata geçirmek,
●Pilot uygulamalarla sistemi test etmek ve yaygınlaşması için yol haritası belirlemek,
●Rehber personel yetiştirmek ve kurumlara göndermektir.
Rehber Personellerin Görevleri;
•Sosyal tesisten yararlanacak engelli bireylere ve ailelerine rehber olmak ,
•Tesis görevlilerine rehberlik etmek,
•Sosyal tesisten hizmet alan diğer insanlara engelli bireylerle ilgili bilgilendirme yaparak Sosyal uyumu kolaylaştırmak,
•Engelli bireyin, tesise uyum sağlaması için eğitim planı hazırlamak ve uygulamak,
•Tüm sosyal etkinliklere engelli bireylerin katılımı için tedbirler almak,
•Engelli Veri Biriminin hazırladığı formların kurum tarafından doldurulmasını sağlayarak veri tabanı oluşturmak.
3.ENGELLİ TEDAVİ VE REHABİLİTASYON BİRİMİ
Ülkemizde doğru müdahale edilmediği için yoğun davranış sorunları nedeniyle evden çıkamayan engelli bireylerin sayısı oldukça fazladır. Engelli Tedavi ve Rehabilitasyon Biriminin görevi mümkün olduğunca bu engellileri yaşama katmaktır.
Engelli Tedavi ve Rehabilitasyon Birimi kontrolünde açılan merkezlerde tıbbi destek, terapi ve özel eğitim ile davranış sorunları kontrol altına alınarak bireyin uyum becerisi geliştirilir.
Engelli Tedavi ve Rehabilitasyon Merkezlerinde;
•Servis hizmeti ve aileye psikolojik destek de verilir,
•Engelli bireylerin özelliklerini içeren formları, terapi ve eğitim uygulamalarıyla ilgili takip çizelgeleri vb. dokümanları hazırlanarak veri tabanı ve kurumsal hafıza oluşturulur.
•Kurumların eğitim süreci takip edilerek başarılı merkezlerle bilgi alışverişinde bulunulur.
•Engelli lokalleri, engelsiz yaşam merkezleri gibi kurumlarından uygun olanlar Engelli Tedavi Merkezine çevrilir.
EDES NEDEN GEREKLİDİR?
EDES gereklidir çünkü engelli hizmetinde karşımıza çıkarılan para yok gerekçesini ortadan kaldırır. EDES’de engelli birey veya yakını, hizmet almak istediği sosyal tesise baş vuruda bulunur. Tesis Engelli Destek Birimine bilgi verir ve rehber personel eşliğinde engelli bireye tesise uyum sağlaması için destek verilir.
Rehber personel yetiştirmek engelli birey için bina açmak, donatmak, bu merkezlerde engelli istihdam etmekten çok daha az maliyetlidir. EDES‘de belediyeye ait her tesis engelli bireye hizmet verme potansiyeline sahiptir. Rehber personeller öncülüğünde eksiklikler giderilir ve hizmet başlar.
Belediyeler, belli sosyal tesislerde engelli bireyleri toplamakta ve bu tesise engelli bireyi ulaştırmak için servis hizmeti vermektedir. EDES’de engelli birey ikametine en yakın tesisten hizmet alabileceği için ulaşım bedeli olmayacak veya çok azalacaktır.
EDES gereklidir çünkü Engelli Hizmetler Birimi Yönetmeliği’nin 6.maddesinde engellilere verilen hizmetin ilkelerini yerine getirecek biçimde yapılandırılmıştır.
6.Maddenin a fıkrasında;
Hizmetlerin temel insan haklarına saygılı ve insan onuruna yakışır olması hedeflenmiştir.
EDES’i insan onuruna uygun hizmet sunarak engelli bireye istediği yerde hizmet alması için olanak sağlar yani mevcut sistemin yetişmiş personel ve kaynak yok gibi engelleri ortadan kaldırır.
6.Maddenin b fıkrasında;
Hizmetlerin toplumsal bütünleşmeyi sağlayıcı olması hedeflenmiştir.
EDES’de ayrıştırma olmadığı için toplumsal bütünleşme sağlanır yani insanlar takı tasarım kursunda birlikte olduğu engelliyi sokakta gördüğünde ne yapması gerektiğini bilir. Engelli bireylerin yaşam hakkına saygılı olmayı öğrenir.
6.Maddenin c fıkrasında;
Hizmetlerde katılımcı ve paylaşımcılığın esas alınması hedeflenmiştir.
EDES kapsayıcı ve bütünleştirici eğitim ortamları hazırladığı için katılımcı ve paylaşımcı ortamlar hazırlar.
6.Maddenin ç fıkrasında;
Hizmetlerin fırsat eşitliğine dayalı olması hedeflenmiştir.
EDES‘de engelli bireyin yaşamı sınırlandırılmaz, sadece istediği eğitimi alması için ortam düzenlemesi yapılır. Bu ortam düzenlemesi engelli bireyin önüne konulan engelleri en az seviyeye indirdiği için fırsat eşitliği sağlar.
6.Maddenin d fıkrasında;
Hizmetlerin etkin, verimli, kaliteli, sürdürülebilir, ulaşılabilir, erişilebilir, ücretsiz veya indirimli olmasını sağlamak birimin temel çalışma ilkeleridir.
EDES uygulamaya konulduğunda yerel yönetimlerin engelli bireylere yönelik hizmetleri
Hizmetler etkin olacaktır; çünkü engelli bireyler yaşamın içinde var olmayı öğrenecektir. Bu da hem engelli bireylere topluma uyum olanağı verecek hem de insanlar engelli bireylerle yaşamaya alışacaktır.
Hizmetler verimli olacaktır; çünkü rehber personeller sayesinde altyapı, servis gibi giderler azalacaktır.
Aynı zamanda sosyal tesislerdeki tüm personel zamanla engelli bireylerle çalışma becerisini kazanacağı için engelli bireye hizmet veren eğitmen ihtiyacı çok azalacaktır.
Hizmetler kaliteli olacaktır; çünkü sistem engelli bireylerin takibini yaparak hizmetin kalitesini ölçmek için geri dönütler almayı ve veri tabanı oluşturmayı hedeflemektedir.
Hizmetler sürdürülebilir olacaktır; çünkü personellerin ve insanların deneyimi artacak ve empati gelişecektir.
Hizmetler ulaşılabilir ve erişilebilir olacaktır; çünkü tüm tesisler engelli bireylere hizmet verecektir.
Hizmetler ücretsiz veya indirimli olacaktır; bu mevcut uygulama devam ettirilecektir.
KAYNAKÇA:
Ulusal Veri Sistemi Nisan 2023
TÜİK 2021, Nüfus Araştırması
6 Eylül 2025
Merhabalar, sizlere “Kağnı Kamyonu Yendi” yazı serisiyle engelli bireylerin sorunlarını bir kez de ben dile getirmiştim. Ancak çözüm için “Sorunu yaşayan, çözümü en iyi bilendir.” gerçeğinden hareketle bizlerin çok yetersiz olan mevcut sisteme alternatif sistemler geliştirmesi gerektiğine inanıyorum. Bu nedenle engelli sorunlarının çözümünü içeren alternatif sistem önerilerimi paylaşacağım yeni bir yazı dizisine başlıyorum. Sizlerden ricam, olumlu veya olumsuz geri dönüşler vererek farklı sistem arayışlarına katkı vermenizdir. Zira hepimiz sahada mevcut sistemin bizlerin sorunlarını çözmekten çok uzak olduğunu biliyoruz. Şimdi bize düşen alternatif sistemler geliştirerek pilot uygulamalar için ortam hazırlamaktır.
YEREL YÖNETİMLER ENGELLİ DESTEK SİSTEMİ 1
GİRİŞ
Ülkemizde engelli bireylere yönelik hizmetler, çoğu zaman ayrıştırıcı ve yetersiz kalmaktadır. Belediyelerin sınırlı kaynakları nedeniyle açılan birkaç engelli merkezi, binlerce engelli bireyin yalnızca çok küçük bir kısmına ulaşabilmektedir. Bu nedenle kapsayıcı, bütünleştirici ve sürdürülebilir yeni bir hizmet modeli ihtiyacı doğmuştur. İşte bu ihtiyaca cevap vermek üzere Engelli Destek Sistemi geliştirilmiş ve EDES olarak kısaltılmıştır.
MEVCUT DURUM VE SORUNLAR
Belediyelerin engelli bireylere yönelik hizmetlerinin Büyükşehir Belediyeleri Engelli Hizmetler Birimi Yönetmeliği’nde belirtilen amaç ve ilkeler doğrultusunda verilmesi gerekir.
“Bu Yönetmeliğin amacı; büyükşehir belediyesi ve mücavir alanları içerisinde yaşayan engellilerin, toplum hayatına katılımını kolaylaştıracak ve toplumsal fırsatlardan engelli olmayan diğer bireyler gibi eşit faydalanmalarını sağlamak üzere; büyükşehir belediyelerinde engellilerle ilgili bilgilendirme, bilinçlendirme, yönlendirme, danışmanlık, bakım, sosyal ve mesleki rehabilitasyon hizmetleri verecek olan engelli hizmet birimlerinin kuruluş, işleyiş ve görevleri ile bu birimde çalışan personelin, yetki, sorumluluk ve görevlerine ilişkin usul ve esaslarını düzenlemektir.”
Görüldüğü gibi Yönetmelik, engellileri toplumsal hayata katmak için geliştirilmiştir. Ancak sahada; engelli bireyleri ayrıştırmaya dayalı hizmet anlayışı vardır. Bu nedenle çok sayıda engelli lokali, mola evi ve bakımevinin yapılmasına ihtiyaç vardır.
Yüzlerce personel yetiştirilmesi ve istihdam edilmesi gerekir.
Ayrıştırarak hizmet vermek çok maliyetli olduğu için belediyeler, engelli bireylerin %1 ‘ine bile tam anlamıyla ulaşamaz.
Belediyelerin desteğine dezavantajlı grupların tümünün ihtiyacı var. Bu dezavantajlı gruplar içinde en maliyetli grup engelli bireylerdir; çünkü eğitimleri ve bakımları ömür boyu sürer.
ÜLKEMİZDE ENGELLİ BİREY SAYISI
Ülkemizde belediyeler, sınırları içinde yaşayan engelli bireylerin sayısı ve ihtiyaçlarıyla ilgili verilere sahip değildir. Hizmetlerini bireysel başvurular ve STK'ların talebi doğrultusunda planlamaktadır.
TÜIK’in 2021 yılında tahmine dayalı saha araştırmasında, ülkemizde 5.841 180 engelli birey olduğu belirtilmiştir. Nisan 2023 yılına ait Ulusal Veri Sisteminde ise 2.511.950 bireyin kaydı vardır. Bu veriler bize engelli bireylerin yarıdan fazlasının Ulusal Veri Sisteminde kayıtlı olmadığını göstermektedir.
Ülkemizde genellikle engelli bireylerin bakımını yakınları üstlenmektedir. Yerel yönetimler de devlette aile kaybı sonrasında engelli bireylerin sorumluluğunu almak zorunda kalacaktır.
Ayrıca 1975’de 5000‘de 1 çocukta görülen otizm tanılı birey sayısının; 2025‘de 31 çocuktan 1‘inde görülmesi hizmet bekleyen engelli bireylerin hızla artacağını gösterir.
EDES’İN TEMEL ÖZELLİĞİ
Türkiye genelinde ayrı merkezlerde hizmet alan engelli bireyler, toplumdan tecrit edilir. EDES’in, temel hedefi engelli bireyi toplumla bütünleştirmek için kapsayıcı uygulamaları hayata geçirmektir.
EDES’de belediyelere ait tüm sosyal tesislerde, Engelli Destek Birimi rehber personelleri, engelli bireylerin diğer insanlarla birlikte hizmet alması için rehberlik eder ve gerekli tedbirleri alır. Yoğun davranış sorunları olan bireyleri, Engelli Tedavi ve Rehabilitasyon Merkezlerine yönlendirerek rehabilitasyonunu sağlar.
EDES’in YAPISAL ÖZELLİĞİ
Engelli Destek Sistemini kurmak için belediyelerin engelliler şubesinde üç yeni birim oluşturulur ve pilot uygulamalar ile sistem test edilerek yaygınlaştırılır.
1.Engelli Veri Birimi
2. Engelli Destek Birimleri
3.Engelli Tedavi ve Rehabilitasyon Birimi
1.ENGELLI VERİ BİRİMİ
Mevcut sistemde belediyelerde, engelli bireylere verilen hizmetle ilgili genellikle geri dönüş alınmaz, hizmetin kalitesi ölçülmez; EDES’de ise engelli bireylerle ilgili veri tabanı oluşturmak için Engelli Veri Birimi kurulur. Bu birimde, engelli bireylerin takibi yapılır ve geri dönütlerle sistem yenilenmeye açık biçimde yapılandırılır.
Mesela EDES’de sosyal tesislerde verilecek rehabilitasyon hizmetlerinin planlanması için;
●Toplumun engelli bireye bakış açısını EDES uygulamasından önce ve sonra ölçen anketler,
●Engel gruplarına göre hazırlanan kurumun hizmet kalitesini ölçen anketler,
●Engelli bireylerin özel ihtiyaçlarını tespit eden anketler,
●Kurumdan yararlanan engelli bireylerin takibini yapan formlar,
●Sosyal uyumunu ölçen anketler......hazırlanır.
Bu anketler doğrultusunda hizmet planlaması yapılır, eksiklikler giderilir. Başarılı uygulamalar yaygınlaştırılır.
Belediye sınırları içinde yaşayan engelli bireyler, sosyal ve ekonomik durumları, ihtiyaçları belirlenerek hizmet haritası oluşturur.
Teknolojinin olanaklarından yararlanarak engelli bireyin karşılaşabileceğiniz olası riskleri, diğer insanların verebileceği sert tepkileri hesaba katarak eylem planları için veri toplar.
ENGELLI DESTEK BİRİMİ
EDES‘de hedef, sadece engellilere hizmet veren kurumların sayısını en aza indirmek ve belediyenin tüm tesislerinden engelli bireylerin hizmet alacağı bir yapı kurmaktır. Bunun için Engelli Destek Birimi kurulmuştur.
Engelli Destek Biriminin görevleri;
●Belediye personellerine hizmet içi eğitim vermek,
●Engellilere yönelik kapsayıcı projeleri hayata geçirmek,
●Pilot uygulamalarla sistemi test etmek ve yaygınlaşması için yol haritası belirlemek,
●Rehber personel yetiştirmek ve kurumlara göndermektir.
Rehber Personellerin Görevleri;
•Sosyal tesisten yararlanacak engelli bireylere ve ailelerine rehber olmak ,
•Tesis görevlilerine rehberlik etmek,
•Sosyal tesisten hizmet alan diğer insanlara engelli bireylerle ilgili bilgilendirme yaparak Sosyal uyumu kolaylaştırmak,
•Engelli bireyin, tesise uyum sağlaması için eğitim planı hazırlamak ve uygulamak,
•Tüm sosyal etkinliklere engelli bireylerin katılımı için tedbirler almak,
•Engelli Veri Biriminin hazırladığı formların kurum tarafından doldurulmasını sağlayarak veri tabanı oluşturmak.
3.ENGELLİ TEDAVİ VE REHABİLİTASYON BİRİMİ
Ülkemizde doğru müdahale edilmediği için yoğun davranış sorunları nedeniyle evden çıkamayan engelli bireylerin sayısı oldukça fazladır. Engelli Tedavi ve Rehabilitasyon Biriminin görevi mümkün olduğunca bu engellileri yaşama katmaktır.
Engelli Tedavi ve Rehabilitasyon Birimi kontrolünde açılan merkezlerde tıbbi destek, terapi ve özel eğitim ile davranış sorunları kontrol altına alınarak bireyin uyum becerisi geliştirilir.
Engelli Tedavi ve Rehabilitasyon Merkezlerinde;
•Servis hizmeti ve aileye psikolojik destek de verilir,
•Engelli bireylerin özelliklerini içeren formları, terapi ve eğitim uygulamalarıyla ilgili takip çizelgeleri vb. dokümanları hazırlanarak veri tabanı ve kurumsal hafıza oluşturulur.
•Kurumların eğitim süreci takip edilerek başarılı merkezlerle bilgi alışverişinde bulunulur.
•Engelli lokalleri, engelsiz yaşam merkezleri gibi kurumlarından uygun olanlar Engelli Tedavi Merkezine çevrilir.
EDES NEDEN GEREKLİDİR?
EDES gereklidir çünkü engelli hizmetinde karşımıza çıkarılan para yok gerekçesini ortadan kaldırır. EDES’de engelli birey veya yakını, hizmet almak istediği sosyal tesise baş vuruda bulunur. Tesis Engelli Destek Birimine bilgi verir ve rehber personel eşliğinde engelli bireye tesise uyum sağlaması için destek verilir.
Rehber personel yetiştirmek engelli birey için bina açmak, donatmak, bu merkezlerde engelli istihdam etmekten çok daha az maliyetlidir. EDES‘de belediyeye ait her tesis engelli bireye hizmet verme potansiyeline sahiptir. Rehber personeller öncülüğünde eksiklikler giderilir ve hizmet başlar.
Belediyeler, belli sosyal tesislerde engelli bireyleri toplamakta ve bu tesise engelli bireyi ulaştırmak için servis hizmeti vermektedir. EDES’de engelli birey ikametine en yakın tesisten hizmet alabileceği için ulaşım bedeli olmayacak veya çok azalacaktır.
EDES gereklidir çünkü Engelli Hizmetler Birimi Yönetmeliği’nin 6.maddesinde engellilere verilen hizmetin ilkelerini yerine getirecek biçimde yapılandırılmıştır.
6.Maddenin a fıkrasında;
Hizmetlerin temel insan haklarına saygılı ve insan onuruna yakışır olması hedeflenmiştir.
EDES’i insan onuruna uygun hizmet sunarak engelli bireye istediği yerde hizmet alması için olanak sağlar yani mevcut sistemin yetişmiş personel ve kaynak yok gibi engelleri ortadan kaldırır.
6.Maddenin b fıkrasında;
Hizmetlerin toplumsal bütünleşmeyi sağlayıcı olması hedeflenmiştir.
EDES’de ayrıştırma olmadığı için toplumsal bütünleşme sağlanır yani insanlar takı tasarım kursunda birlikte olduğu engelliyi sokakta gördüğünde ne yapması gerektiğini bilir. Engelli bireylerin yaşam hakkına saygılı olmayı öğrenir.
6.Maddenin c fıkrasında;
Hizmetlerde katılımcı ve paylaşımcılığın esas alınması hedeflenmiştir.
EDES kapsayıcı ve bütünleştirici eğitim ortamları hazırladığı için katılımcı ve paylaşımcı ortamlar hazırlar.
6.Maddenin ç fıkrasında;
Hizmetlerin fırsat eşitliğine dayalı olması hedeflenmiştir.
EDES‘de engelli bireyin yaşamı sınırlandırılmaz, sadece istediği eğitimi alması için ortam düzenlemesi yapılır. Bu ortam düzenlemesi engelli bireyin önüne konulan engelleri en az seviyeye indirdiği için fırsat eşitliği sağlar.
6.Maddenin d fıkrasında;
Hizmetlerin etkin, verimli, kaliteli, sürdürülebilir, ulaşılabilir, erişilebilir, ücretsiz veya indirimli olmasını sağlamak birimin temel çalışma ilkeleridir.
EDES uygulamaya konulduğunda yerel yönetimlerin engelli bireylere yönelik hizmetleri
Hizmetler etkin olacaktır; çünkü engelli bireyler yaşamın içinde var olmayı öğrenecektir. Bu da hem engelli bireylere topluma uyum olanağı verecek hem de insanlar engelli bireylerle yaşamaya alışacaktır.
Hizmetler verimli olacaktır; çünkü rehber personeller sayesinde altyapı, servis gibi giderler azalacaktır.
Aynı zamanda sosyal tesislerdeki tüm personel zamanla engelli bireylerle çalışma becerisini kazanacağı için engelli bireye hizmet veren eğitmen ihtiyacı çok azalacaktır.
Hizmetler kaliteli olacaktır; çünkü sistem engelli bireylerin takibini yaparak hizmetin kalitesini ölçmek için geri dönütler almayı ve veri tabanı oluşturmayı hedeflemektedir.
Hizmetler sürdürülebilir olacaktır; çünkü personellerin ve insanların deneyimi artacak ve empati gelişecektir.
Hizmetler ulaşılabilir ve erişilebilir olacaktır; çünkü tüm tesisler engelli bireylere hizmet verecektir.
Hizmetler ücretsiz veya indirimli olacaktır; bu mevcut uygulama devam ettirilecektir.
KAYNAKÇA:
Ulusal Veri Sistemi Nisan 2023
TÜİK 2021, Nüfus Araştırması
6 Eylül 2025
Yorumlar
Bu yazı için yorum mevcut değil.
Dilerseniz Buradan yeni yorum gönderebilirsiniz.